Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarına Göre “Siyasi İktidar”: Bir Metafor Çalışması

Siyaset genel olarak insanların yönetimine ilişkin faaliyetlerin tümünü ifade eder ve tüm bu faaliyetler siyaset biliminin konusudur. Demokratik vatandaş yetiştirmeyi amaçlayan sosyal bilgiler dersinin içeriğini oluşturan sosyal bilim alanlarından biri de siyaset bilimidir. Siyaset biliminin en önemli kavramlarından birini ise siyasi iktidar kavramı oluşturmaktadır. Öğretmenler, özellikle ilköğretim düzeyinde bulunan öğrenciler için oldukça etkili rol modelleridir. Geleceğin öğretmenleri olacak olan sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sorumlu ve demokratik yurttaş yetiştirme amaçlarının etkin bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için siyasi iktidar kavramına ne gibi anlamlar yüklediklerinin bilinmesi oldukça önemli görülmektedir. Bu konuda bilgi sahibi olunması, geleceğin yurttaşlarının da bu kavrama yönelik algılarının nasıl şekilleneceği hakkında fikir verebilecektir. Buradan hareketle yapılan bu çalışmada, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının “siyasi iktidar” kavramına yönelik algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, nitel araştırma desenlerinden olgu bilim desenine göre tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu bir devlet üniversitesinde öğrenim görmekte olan 139 sosyal bilgiler öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri, yarı yapılandırılmış formla toplanmıştır. Bu formda öğretmen adaylarından “Siyasi iktidar ……. gibidir/benzer; Çünkü…….” cümlesini tamamlamaları istenmiştir. Elde edilen veriler, içerik analizi ile analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda toplam 76 metafor oluşturulduğu görülmüştür. Bu metaforlardan en fazla tekrar edilenler baba, öğretmen, aslan, çoban, aile metaforlarıdır. Oluşturulan metaforlardan hareketle toplam 11 farklı kategori oluşturulmuştur. Bu kategoriler “koruyup kollayıcıdır”, “herkese eşit mesafededir/adil yaklaşır”, “bilinmezliklerle doludur”, “varlığı gücüne bağlıdır”, “tüm hayatı çevreler”, “halkının rehberidir”, “sürekli değişir”, “fayda gözetenleri cezbeder”, “çıkarlarının peşinden gider”, “güven vermez”, “halkını yansıtır” kategorileridir. Elde edilen bulgulardan hareketle öğretmen adaylarının siyasi iktidar kavramına daha çok olumsuz anlamlar yüklediği söylenebilir